Không có tên trong di chúc có được hưởng thừa kế?

Thưa luật sư, xin hỏi: Không có tên trong di chúc có được hưởng di sản của người lập di chúc không? Tôi xin cảm ơn.

Luật sư tư vấn: Về vấn đề bạn đang thắc mắc chúng tôi xin trả lời như sau:

1. Di chúc là gì?

Căn cứ Điều 624 Bộ luật Dân sự quy định : “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”

Pháp luật tôn trọng quyền của người lập di chúc trong việc định đoạt tài sản cho những người còn sống. Nên người lập di chúc có thể lựa chọn bất cứ chủ thể nào để cho hưởng di sản theo di chúc, người hưởng có thể cá nhân, có thể cơ quan tổ chức, nếu là cá nhân có thể là những người không thuộc hàng thừa kế của người chết.

2. Không có tên trong di chúc có được hưởng thừa kế

Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:

“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.”

• Về con chưa thành niên:

Người để lại di chúc phải có nghĩa vụ đối với con chưa thành niên của mình. Trong trường hợp này, độ tuổi chưa thành niên được xác định chưa đủ mười tám tuổi tại thời điểm mở thừa kế.

Con chưa thành niên không phân biệt là con đẻ hay con nuôi, con ngoài giá thú hay trong giá thú. Tuy nhiên nếu là con nuôi thì phải là con nuôi hợp pháp ( phải thực hiện đầy đủ các thủ tục nhận nuôi theo quy định của pháp luật).

• Về cha, mẹ của người để lại di chúc:

Cha, mẹ được hiểu là cha, mẹ đẻ và cha, mẹ nuôi. Tuy nhiên nếu là cha, mẹ nuôi thì phải là cha, mẹ nuôi hợp pháp, tuân thủ các quy định về nhận nuôi theo quy định của pháp luật hiện hành.

• Về vợ, chồng của người để lại di chúc:

Đối tượng được hưởng di sản thừa không phụ thuộc vào nội dung di chúc tiếp theo là vợ hoặc chồng của người để lại di sản. Để có thể nhận tài sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc thì vợ, chồng phải là vợ, chồng hợp pháp, được pháp luật công nhận.

• Về con thành niên mà không có khả năng lao động:

Theo quy định tại Điều 20 Bộ luật dân sự 2015: Người thành niên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên.

Hiện tại chưa có một định nghĩa chính xác nào cho cụm từ không có khả năng lao động. Tuy nhiên dựa vào thực tế, có thể tạm hiểu người thành niên mà không có khả năng lao động tự nuôi sống bản thân là người đã thành niên (vào thời điểm mở thừa kế) nhưng mắc các bệnh tâm thần hoặc bệnh khác dẫn đến mất khả năng nhận thức, không làm chủ hành vi của mình như bị bại liệt toàn thân, liệt cột sống, liệt đốt cổ, liệt hai chi trở lên, mù mắt, mất sức lao động từ 81% trở lên.

Như vậy, Đối với các đối tượng nêu trên, kể cả trong trường hợp người có di sản thừa kế không để lại di sản thừa kế cho họ trong di chúc thì họ vẫn có quyền được hưởng 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật mà không phụ thuộc là có tên trong di chúc hưởng di sản thừa kế hay không.